Bedrijfsplan schriijven
Een belangrijk onderdeel van het starten van een bedrijf is het schrijven van een ondernemersplan. Met dit document, dat je zowel voor investeerders als voor jezelf opstelt, breng je de kansen, concurrentie en potentiële klanten van jouw toekomstige onder
1. De introductie en samenvatting In het eerste deel van een ondernemingsplan stel je jezelf voor en maak je jouw plannen kenbaar, maar geef je ook een samenvatting van wat er in de komende hoofdstukken aan bod zal komen. Het is belangrijk dat je hiervoor niet al te veel woorden gebruikt; houd in gedachten dat je na deze korte inleiding nog een heel plan over houdt om verder uit te weiden over jouw plannen. Zorg liever ervoor dat je op deze pagina de belangrijkste aanleiding en achterliggende gedachte noemt en de lezer 'triggert' tot verder lezen. Zie het als een inleidende pagina; in dit onderdeel hoef je nog niet uitgebreid uit de doeken te doen hoe je de concurrentie denkt te gaan verslaan. Hieronder staat welke informatie in de introductie en samenvatting aan bod komt: - Introductie: vertel kort iets over jouw achtergrond en ambities. Wie ben je, wat is jouw ervaring als ondernemer en waarom wil je graag voor jezelf beginnen? - Samenvatting: het kort samenvatten van de plannen op een enkel A4'tje zal sommige starters niet meevallen, maar onthoud dat je hiermee laat zien dat je goed in staat bent tot het scheiden van hoofd- en bijzaken. Daarnaast blijkt uit een correcte samenvatting welk doel je voor ogen hebt en dat is een eigenschap die veel financiële instellingen of particuliere investeerders waarderen in een startende ondernemer. Houd de samenvatting dus kort, maar vergeet niet om de huidige markt en branche te belichten en aan te geven welk product of dienst je wilt leveren. Indien je aanvullende financiering nodig hebt, noem dan ook het bedrag aanstartkapitaal dat je wilt lenen en waaraan je dit gaat besteden (denk aan bedrijfsmiddelen, patentaanvragen, trainingen etc.). 2. Het bedrijf en de organisatie In dit hoofdstuk besteed je de nodige pagina's aan het uiteenzetten van jouw plannen voor het bedrijf en de sector waarin je straks zult opereren. Belicht eerst uitgebreid de laatste ontwikkelingen in de branche: wat zijn de huidige pijnpunten en waar liggen kansen? Welk bestaand probleem ga jij met jouw product of dienst aanpakken? Zorg ervoor dat je nooit statistieken uit jouw duim zuigt of loze beloften doet, want een potentiële investeerder kent de markt waarschijnlijk net zo goed als jij (en soms zelfs beter). Je moet jouw woorden kunnen onderbouwen met betrouwbare bronnen. Tip: raadpleeg de website van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en het onderdeel branche-informatie van de Rabobank voor actuele kennis, cijfers en trends in specifieke sectoren. Klik bijvoorbeeld hier voor meer actuele cijfers over de horeca en gezondheidszorg. Beschrijf zo specifiek mogelijk wat voor soort bedrijf je wilt beginnen. Een freelance IT-consultant met internationale ambities heeft veelal andere behoeften dan een haptonoom en fysiotherapeut die samen een praktijk willen opzetten. Geef ook aan voor welke rechtsvorm je kiest. Is jouw bedrijf een typische eenmanszaak of een vof? Gaat het misschien om een stichting? Of is een besloten vennootschap ook een optie? Leg ook uit welke gevolgen deze keuze voor jouw bedrijfsvoering heeft. Wie alleen van start gaat, zal in eerste instantie voor veruit de meeste taken zelf verantwoordelijk zijn; dan hoef je aan informatie over de organisatie een stuk minder alinea's te besteden dan wanneer je samen met anderen een onderneming begint. In dat geval moet je wel uitgebreid aandacht besteden aan de onderlinge taakverdeling en of je van plan bent om personeel aan te nemen. Tot slot ga je in dit hoofdstuk dieper in op het specifieke product (of de dienst) dat je gaat leveren. Aan wie wil je gaan verkopen, hoe wordt het product geproduceerd en hoe gaat de klant hiermee kennis maken? Ook belangrijk: beschrijf hoe (de verkoop van) dit product of deze dienst jouw onderneming winstgevend zal maken. Stel jezelf hiervoor de volgende vraag: wat zijn de kernfactoren die mijn bedrijf tot een succes zullen maken? Een goed antwoord op deze vraag zou kunnen zijn: - Het product of de dienst is uniek in de regio - Je beschikt over de perfecte verkooplocatie - De markt is er helemaal klaar voor - Je biedt een aantrekkelijke prijs-kwaliteitsverhouding 3. Het marketingplan Dit hoofdstuk draait om het marktonderzoek en de marketingstrategie die aan de resultaten zijn gekoppeld. Investeerders willen nu eenmaal graag zo zeker mogelijk van hun zaak zijn. Voordat zij besluiten jouw startup te financieren, moeten zij eerst antwoord krijgen op de belangrijke vraag: bestaat er een markt voor dit product of deze dienst? De informatie die je verstrekt in het marketingonderdeel moet deze vraag beantwoorden en eventuele zorgen bij de lezer wegnemen. Hoe vollediger je hier kunt zijn, hoe beter. Begin dus bij het begin. Beschrijf de historische ontwikkeling in de branche die van toepassing is op jouw business en verklaar aan de hand van recente trends waarom jouw bedrijf of product juist nú een goede kans van slagen heeft. Stel: de kapper bij jou op de hoek is recent failliet gegaan, maar jij wilt op ongeveer dezelfde locatie een kapperszaak openen. Een reden waarom je denkt dat jij wél succesvol zult zijn, is bijvoorbeeld het aanbieden van een specifieke behandeling voor afro-haar. Oftewel: bij het slagingspercentage speelt dus het bepalen van de doelgroep een cruciale rol. Geef daarom een uitgebreide (en goed onderbouwde) omschrijving van de doorsnee klant, inclusief zijn of haar bestedingspatroon. Hoe groot is jouw doelgroep en hoe bereik jij straks deze potentiële klanten? Door jouw zaak in de directe omgeving van de kerndoelgroep te vestigen - bijvoorbeeld een snackbar in het uitgaansdistrict van een stad - of zet je liever grote marketingacties in? Hoeveel budget verwacht je daarvoor te moeten vrijhouden? 4. De concurrentie De kans dat je een product of dienst gaat leveren die nog niet in Nederland bestaat, is vrij klein. In de meeste gevallen krijg je te maken met concurrerende bedrijven die al langer bestaan en een trouwe klantenkring hebben opgebouwd. Dat hoeft voor het binnenhalen van investeerders niet zozeer een probleem te zijn, maar je moet er wel rekening mee houden in het bedrijfsplan en met een oplossing komen. Hoe ga jij als starter deze gevestigde concurrenten op bepaalde vlakken aftroeven? In het geval dat je van plan bent om biologische kokosproducten uit Azië te importeren en in Nederland via een webshop op de markt te brengen, zul jij lang niet de enige aanbieder zijn. Maar ook in een drukbevokte markt kun je opvallen: geef bijvoorbeeld aan - en zorg ook hier dat je jouw argumenten goed onderbouwt - dat concurrent A lang niet alles uit het assortiment levert en dat de producten van concurrent B weinig duurzaam zijn, terwijl jij een fair trade-product gaat aanbieden met duidelijke leveringsvoorwaarden. In dat geval zijn de eventuele 'hete hangijzers' van jouw naaste concurrenten potentiële groeikansen voor jouw bedrijf en kun je een twijfelende investeerder alsnog over de streep trekken. 5. Het financieel plan Dit is het laatste, maar ook zeker niet het minst belangrijke hoofdstuk van het ondernemingsplan. Naast het beschrijven van de directe en indirecte kosten (bedrijfsruimte huren, bedrijfsmiddelen aanschaffen, personeel aannemen etc.), zet je in dit onderdeel vooral jouw businessmodel, de omzetverwachting en de liquiditeitsbegroting uiteen: - Businessmodel: hierbij gaat het vooral om de verwachting dat een eventuele investering zal zijn terugverdiend. Dit doe je door antwoord te geven op toekomstige investeerdersvragen als: waar haal je de opbrengst vandaan? Wat wordt de prijs? Welke waarde en levensduur vertegenwoordigt een gemiddelde klant? En hoe wordt de distributie geregeld? - Omzetverwachting: of je nou een ondernemer of de investerende partij bent: over een glazen bol beschikt niemand. In de toekomst kijken blijft dus lastig, maar desalniettemin mag een berekening van de winst- en omzetverwachting voor de eerstvolgende twee jaar in jouw plan niet ontbreken. Wat is jouw verwachte verkoop en hoe verhoudt zich dit tot de gemiddelde omzet in jouw branche? Ook hier duurt eerlijkheid en een realistische kijk op jouw kansen meestal het langst, zelfs als de winstverwachting wat lager uitvalt dan je voorafgaand aan de berekening had gehoopt. - Liquiditeitsbegroting: ook het opstellen van een betaalplan is van groot belang. Investeerders beoordelen aanvragen op rentabiliteit (maakt jouw bedrijf voldoende winst om rente en aflossing te betalen?) en solvabiliteit (de verhouding tussen het eigen en vreemd vermogen). Een goede manier om hiervan een beeld te krijgen, is het maken van een overzicht van de verwachte maandelijkse inkomsten en uitgaven. Neem hierin bijvoorbeeld ook eventuele betalingstermijnen, vakanties, extra investeringen en andere onverwachte uitgaven mee. Een startup kan daarnaast in de eerste jaren te maken krijgen met sterk fluctuerende inkomsten; beschrijf dus ook hoe je het gaat aanpakken in de beginfase, wanneer je veel onkosten heeft en nog weinig (of helemaal geen) winst maakt.